Terapie

W terapii jąkania, szczególnie dzieci w wieku przedszkolnym, zwraca się uwagę na to, jak znaczącą rolę odgrywają rodzice. Biorąc udział w terapii pośredniej, mogą zaangażować się w terapię dziecka, zrozumieć jego trudności i problem, z którym się mierzy, a także wspierać je na co dzień poprzez własne interakcje, komunikację i umiejętności wychowawcze oraz postawy. Rodzice mają największą rolę w procesie ustępowania lub utrwalania się jąkania u dziecka. Dlatego tak ważne jest angażowanie ich w pracę na rzecz dobra dziecka, ale także własnej zmiany. Wzmocniony i świadomy rodzic to gwarancja sukcesu terapeutycznego dziecka. Terapeuta powinien zadbać o zasoby, regulację i kompetencje rodzica, tak by mógł on skutecznie realizować się we własnym rodzicielstwie i wspierać swoje dziecko. Bez dbałości o własne zasoby, na tzw. wyczerpaniu, może być to niezwykle trudne. »

Program Całościowej Zintegrowanej Aktywności Dzieci CZAD©65 to metoda terapii grupowej autorstwa Aleksandry Jastrzębowskiej-Jasińskiej wspierająca odporność psychiczną oraz, w wersji terapeutycznej, płynność mówienia u dzieci doświadczających jąkania i ich rodzin. Jej skuteczność w terapii jąkania i pracy z dziećmi wysoko wrażliwymi emocjonalnie została potwierdzona w badaniach naukowych. Przeznaczona jest dla dzieci w normie intelektualnej w wieku od 4. do 8. roku życia oraz ich rodzin. »

Jąkanie definiuje się jako wielopłaszczyznowe i złożone zaburzenie płynności mowy, które pojawia się najczęściej w dzieciństwie, w wieku przedszkolnym 1 . Około 5% dzieci mówi niepłynnie, a u 1% osób jąkanie utrwala się i trwa do wieku dorosłego 2 . Jako przypadłość o złożonym charakterze opisywana, diagnozowana i poddawana terapii powinna być holistycznie, z uwzględnieniem między innymi wymiaru logopedycznego, lingwistycznego, psychologicznego i społecznego, w tym środowiskowego.  »

Giełkot jest fenomenem językowo-komunikacyjnym, ujmowanym jako odmienny sposób mówienia, (neuro)różnorodność lub zaburzenie mowy – wciąż niełatwe do jednoznacznego rozpoznania oraz do terapii. Zintensyfikowane od momentu powstania Międzynarodowego Stowarzyszenia Giełkotu (International Cluttering Association – ICA) badania nad giełkotem wciąż przynoszą nowe dane i kolejne ważne wskazania dla praktyki 34 .  »

Logopedyczna terapia jąkania w wypadku małego dziecka wspiera naturalne procesy remisji, lecz nie może zapewnić każdemu całkowitego ustąpienia objawów. W procesie diagnozy możliwe jest natomiast ustalenie czynników rokujących pozytywnie oraz negatywnie, warunkujących remisję. Im wyższy jest poziom zaniepokojenia dziecka i/lub rodziców oraz im liczniejsze są pozostałe czynniki ryzyka utrwalenia się jąkania, tym silniejsze są wskazania do podjęcia terapii. Należy ją podjąć także wówczas, gdy dziecko nie zdradza objawów zaniepokojenia jąkaniem, ale poziom zaniepokojenia rodziców jest wysoki. »

Badania wykazały, że alkohol spożywany przez ciężarną kobietę swobodnie przenika przez barierę łożyskową do krwioobiegu płodu, powodując ryzyko wystąpienia poalkoholowego spektrum zaburzeń rozwojowych FASD (ang. fetal alkohol spectrum disorder ) 1 . Zespół wad rozwojowych (fizycznych, poznawczych, społecznych i emocjonalnych) powstałych na skutek spożywania alkoholu przez matkę w czasie ciąży to płodowy zespół alkoholowy – FAS (ang. fetal alkohol syndrom ) 2 . Patomechanizm FAS wciąż jest przedmiotem badań i w dalszym ciągu pozostaje w wielu kwestiach niewyjaśniony 3 . »

Oralność wtórna 2 rozpoczyna się w 6.–8. miesiącu życia wraz z wynikającymi ze wzrostu zmianami anatomicznymi (wydłużenie szyi, obniżenie krtani, powiększenie jamy ustnej, gardła) i neurologicznymi (coraz większa dobrowolna kontrola ruchów języka). Te zmiany anatomiczne i neurologiczne powodują, że niemowlę przestaje ssać łyżeczkę i zaczyna dobrowolnie kontrolować przyjmowanie pokarmu. W niniejszym artykule wyszczególniono etapy dojrzewania oralności, istotne z punktu widzenia karmienia, ale także wymiaru psychologicznego oraz komunikacyjno-językowego. Wiedza na ten temat jest niezbędna do zrozumienia przyczyn problemów, które mogą pojawić się w wyniku przedwczesnego porodu lub choroby genetycznej. »

U dziecka, u którego podejrzewamy pediatryczne zaburzenia karmienia (ang. pediatric feeding disorder ), trudności z jedzeniem doustnym powinny być obserwowane już w 1. roku życia i mogą trwać dłużej niż dwa tygodnie. To zaburzenie może wystąpić jako odosobniony problem lub współistnieć z chorobą organiczną lub nieprawidłowością strukturalną. Występuje u od 25% do 35% prawidłowo rozwijających się dzieci i u 75% dzieci z chorobą lub niepełnosprawnością (Katz i in. 2013). »

W kompleksowej opiece i terapii noworodków i niemowląt, zwłaszcza dzieci urodzonych przedwcześnie, z wadami rozwojowymi i uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego (OUN), rola logopedy jest kluczowa, a jego wsparcie niezbędne. Niestety logopeda wciąż bywa postrzegany jako jedynie terapeuta mowy (a czasem głównie wymowy). Wielokrotnie z ust rodziców pada stwierdzenie: „przecież moje dziecko nie mówi”, co jest oczywiście prawdą w przypadku noworodków i niemowląt. Zanim jednak dziecko zacznie mówić, komunikuje się na wiele sposobów i przyjmuje pokarmy. Dlatego poradę logopedyczną należy rozpocząć od przedstawienia matce i ojcu roli logopedy w diagnozie i terapii najmłodszych dzieci. Warto także omówić z rodzicami znaczenie i cel zaangażowania ich w postępowanie profilaktyczne lub terapeutyczne. W praktyce zawodowej spotyka się pacjentów w wieku przedszkolnym z wadami wymowy, którzy nadal rano i wieczorem piją mleko z butelki i mają problemy z przyswajaniem twardszych produktów spożywczych. W niniejszym artykule zostanie wytłumaczony wpływ oralności pierwotnej i wtórnej na rozwój dziecka. Omówione zostaną także cele wczesnej interwencji logopedycznej.   »

Według większości badaczy głoska [r] pojawia się w mowie dziecka między 4. a 6. rokiem życia 1 . Jest ostatnim lub jednym z ostatnich dźwięków mowy, które dzieci opanowują. Towarzysząca realizacji głoski [r] wibracja apeksu jest szczególnie trudna, wymaga dużej precyzji ruchu, odpowiedniej elastyczności i ogólnej wysokiej sprawności motorycznej aparatu artykulacyjnego. 1 »