Teoria W tym miejscu znajdziesz artykuły merytoryczne dla logopedów autorstwa doświadczonych specjalistów. Poruszane w nich zagadnienia dotyczą logopedycznych działań profilaktycznych, diagnozy i terapii mowy, charakterystyki zaburzeń i opóźnienia rozwoju mowy (w tym artykulacji) oraz innych kwestii ważnych w pracy terapeutycznej.

Z uwagi na wypadek, który miał miejsce w 2012 r., opisywany pacjent otrzymał orzeczenie o niepełnosprawności – stopień znaczny z oznaczeniem 10-N. Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej zalicza do tego punktu choroby neurologiczne: w tym udar mózgu, guzy centralnego układu nerwowego, choroby zapalne, obwodowe, choroby pozapiramidowe, choroby rdzenia kręgowego oraz uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych o różnej etiologii. »

Móżdżek jest częścią mózgowia, która odpowiada za koordynację ruchową, równowagę, napięcie mięśni, uczenie się zachowań motorycznych oraz decyduje o płynności i precyzji ruchów dowolnych. Otrzymuje informacje z narządów ruchu, skóry, narządów wzroku, słuchu, równowagi, z okolicy ruchowej kory mózgu oraz z ośrodków ruchowych rdzenia kręgowego (Bochenek, Reicher 2014, s. 211, por. Kozubski, Liberski, 2006, s. 20, 22, por. Ciszewska-Psujek 2014, s. 240, 2014/2015, s. 73). »

Pojawienie się odpowiedniej wymowy głoski [r] często bywa traktowane jako „ukoronowanie” rozwoju artykulacji – rodzice oddychają z ulgą. Zakończenie rozwoju wymowy kojarzą z uzyskaniem gotowości do edukacji szkolnej, przede wszystkim nauki czytania i pisania. Ta drżąca głoska zwraca na siebie uwagę rodziców. Zdarza się, że zbyt szybko wymagają od swoich dzieci jej poprawnej wymowy. Bywa jednak odwrotnie. Ci, którzy wiedzą, że [r] pojawia się zazwyczaj najpóźniej, mogą nie zwrócić uwagi na ważne cechy rozwoju sprawności artykulatorów dziecka, których niewłaściwy przebieg może utrudnić lub uniemożliwić osiągnięcie właściwej realizacji tego dźwięku mowy.  »

W literaturze logopedycznej niewiele jest publikacji traktujących o głoskach [p] oraz [b] 1 . Głoski te uznawane są raczej za łatwe, w dodatku rzadko zniekształcane 2 . Warto jednak mieć świadomość, że są to ważne spółgłoski,  gdyż pojawiają się jako jedne z pierwszych w mowie dziecka 3 . Są charakterystyczne dla okresu głużenia oraz  gaworzenia i mogą występować w zasobie dźwięków realizowanych przez niemowlę już od 4. miesiąca życia 4 .    »

Narracja w literaturze przedmiotu jest definiowana różnie, w zależności od tego, z jakiej perspektywy na nią  spojrzymy. Spotkamy się zatem z ujęciem narracji jako swoistego zwierciadła, które obrazuje myślenie, odbija  lub interpretuje rzeczywistość, jak również – patrząc od strony logopedycznej czy językoznawczej – jako źródła  ważnych informacji o sposobie widzenia świata przez dziecko i o jego funkcjach poznawczych, które w swojej  formie – wypowiedzi, umożliwia dokonanie diagnozy umiejętności językowych (Orłowska-Popek, 2021).  »

Niniejsza publikacja zawiera część teoretyczną dotyczącą głosek [i], [u] oraz część praktyczną, zawierającą materiały do pracy nad prawidłową artykulacją tych głosek. W części teoretycznej przedstawiono podział klasyfikacji głosek w języku polskim. Opisano cechy, charakterystykę, sposób artykulacji [i] oraz [u], a także ukazano, jakie błędy artykulacyjne mogą dotyczyć tych głosek. Przedstawiono sposób wywołania prawidłowej artykulacji [i], [u] oraz opisano możliwe przyczyny nienormatywnej realizacji tych fonemów. Druga część publikacji to karty pracy, które będą pomocne przy wywoływaniu i utrwalaniu prawidłowej artykulacji głosek [i] oraz [u] w izolacji, w sylabach, w wyrazach, w połączeniach wyrazowych, w zdaniach i w dłuższych wypowiedziach. »

Pytanie Czy lubisz szkołę? kierowane do uczniów w różnym wieku nie jest dla nich zaskoczeniem. Odpowiedzi są różne, u dzieci w młodszym wieku szkolnym zwykle szczere, później mogą być powściągliwe, niejednoznaczne. Pytając w ten sposób, dotykamy różnych aspektów szkolnej rzeczywistości i niekiedy otwieramy pole do dalszej rozmowy z dzieckiem. »

Jest wiele technik wykorzystujących w celu rozgrzewki głosowej lub wzmocnienia mięśni głosowych ograniczanie wypływu powietrza podczas fonacji. »

Historycznie joga to system samodoskonalenia się wywodzący się z filozofii indyjskiej. Klasyczna joga to całościowa ścieżka kształtowania swojego życia obejmująca pracę nad ciałem (ćwiczenia fizyczne i asceza) i umysłem (medytacja) oraz przestrzeganie zasad etycznych w celu rozpoznania natury rzeczywistości. »

Jakie są optymalne warunki zawodowej pracy głosem? Które czynniki związane z pracą logopedy zwiększają ryzyko chorób głosu? Jakie konsekwencje może spowodować nieprzestrzeganie zasad higieny głosu? Czy są choroby ogólne zwiększające ryzyko zawodowych zaburzeń głosu? Które leki mogą pogarszać jakość głosu? Co pomaga chronić głos podczas infekcji dróg oddechowych? Jak na głos wpływają używki? Jakie są podstawowe zasady prawidłowej emisji głosu w pracy zawodowej? Które choroby narządu głosu uznawane są za choroby zawodowe? Na te pytania znajdą Państwo odpowiedź w listopadowym numerze pisma. »