Dziś Ogólnopolski Dzień Dogoterapii: Dogoterapia w logopedii
Dogoterapia to rodzaj terapii wspomagającej polegająca na różnorodnych oddziaływaniach specjalistycznych z udziałem psów. Z uwagi na wiele korzyści i szeroki wachlarz możliwości ta forma pracy zyskała ostatnio dużą popularność. Wzrosło również zainteresowanie tym podejściem w logopedii. Odpowiednie realizowanie zajęć logopedycznych z elementami dogoterapii może przynieść korzyści zarówno dla dzieci, jak i dorosłych pacjentów z różnymi trudnościami komunikacyjnymi.
Dziś Ogólnopolski Dzień Dogoterapii: Dogoterapia w logopedii
Komunikacja jest fundamentalnym aspektem naszego życia i wpływa na zdolność do nawiązywania relacji, osiągania celów i pełnego uczestnictwa w społeczeństwie. Osoby z trudnościami komunikacyjnymi takimi jak afazja/NMPK czy ASD potrzebują wsparcia w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych. Obecność psa w gabinecie pozwala stworzyć przyjazne, motywujące i niestresujące środowisko terapeutyczne, co przyczynia się do zaangażowania pacjentów w proces terapeutyczny. Dodatkowo może pomóc w łagodzeniu lęku, stresu i niepokoju, które czasem towarzyszy terapii logopedycznej - szczególnie, kiedy pacjent ma problemy natury psychologicznej, wieloraką niepełnosprawność lub traumatyczne doświadczenia z wcześniejszych terapii. Psi ,,terapeuci” zachęcają do zachowań intencjonalnych, pomagają w nauce naprzemienności czy np. pobudzają zmysły, co pozytywnie wpływa na rozwój komunikacji.
Komu pomoże dogoterapia?
Dogoterapia może być stosowana w różnych obszarach logopedii. Psy mogą być wykorzystane jako motywatory do ćwiczeń emisji głosu, aparatu artykulacyjnego i technik oddechowych. W przypadku dzieci z autyzmem interakcje z psem mogą wspomagać rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych. Obecności zwierzęcia przyczyni się do poprawy skuteczności i tempa wdrażania metod terapeutycznych np. systemu motywacyjnego, pomocy wizualnych, tablic tematycznych itp. W terapii NMPK i afazji obecność psa może pomóc w nabyciu nowych lub utraconych umiejętności językowych. Coraz częściej na oddziałach szpitalnych zwierzęta pomagają m.in. pacjentom onkologicznym, wpływając pozytywnie na stan emocjonalny, będący istotnym elementem w procesie rekonwalescencji.
Jakie przykładowe ćwiczenia można stosować podczas zajęć logopedycznych z udziałem psa?
1. Ćwiczenia artykulacyjne:
Obecność psa zachęca do naśladowania dźwięków zwierząt, takich jak szczekanie lub miauczenie. Atrakcyjniejsze stają się ćwiczenia związane z naśladowanie czworonoga np. zmęczonego (np. wysuń język na brodę i oddychaj jak zmęczony piesek) lub liżącego (np. obliż wargi). Dodatkowo pies może wykonać komendę ,,daj głos” i „rozmawiać” z pacjentem.
2. Ćwiczenia oddechowe:
Logopeda może prosić pacjenta o wykonywanie głębokich wdechów i kontrolowanych wydechów w rytm interakcji z psem. Obserwowanie i głaskanie psa ułatwia utrzymanie spokojnego i regularnego oddechu, co wpływa pozytywnie na poprawę płynności mowy.
3. Ćwiczenia społeczne:
Interakcje z psem, takie jak karmienie, głaskanie, zabawa kierowana lub wydawanie prostych komend, doskonalą nawiązywanie kontaktu wzrokowego, dzielenie pola uwagi, rozumienie sygnałów niewerbalnych, nawiązywanie relacji.
4. Komunikacja Alternatywna i Wspomagająca:
Dzięki obecności czworonoga mamy szanse stworzyć środowisko przyjazne komunikacyjnie, co pozwoli szybko i efektywnie wprowadzić elementy AAC. Dla przykładu jeśli dziecko chce dalej głaskać psa, możemy wprowadzić komunikat ,,jeszcze”, który jest ważnym elementem bazowej strategii komunikacyjnej. Zaangażowanie w interakcję z psem pomaga także w rozwijaniu rozumienia, funkcji poznawczych i mowy czynnej.
Logopeda powinien zawsze dostosować formę zajęć z udziałem psa do indywidualnych potrzeb i możliwości pacjenta oraz stosować ćwiczenia realizujące cele terapii. Należy pamiętać, że terapeutą jest człowiek, a pies narzędziem jego pracy, dlatego to specjalista jest w pełni odpowiedzialny za pacjenta, zwierzę i przebieg terapii.