Pamięć odgrywa niezwykle ważną rolę we wszystkich aspektach naszego codziennego funkcjonowania. Ponadto jest bardzo istotna w procesie nauki oraz oddziaływaniach terapeutycznych. Warto podkreślić, iż pamięć jest niezbędna do nauki. Z drugiej strony proces nauki wpływa stymulująco na pamięć oraz na koncentrację uwagi. Pamięć powiązana jest ściśle z postrzeganiem słuchowym i wzrokowym, z uwagą oraz z użyciem systemu językowego. Mózg człowieka dzięki sprawnie funkcjonującej pamięci jest w stanie zakodować wiele informacji:

jak coś się nazywa,
jak wygląda,
jak smakuje,
jak pachnie,
jakie dźwięki wydaje itd.

Czym jest pamięć symultaniczna?

Jak definiuje się pamięć?

Czym zatem jest pamięć? Otóż, pamięć to: „zdolność umysłu do przyswajania, przechowywania i odtwarzania doznanych wrażeń, przeżyć, wiadomości”.

Istnieje wiele podziałów pamięci. Jednak zważywszy na kryterium, którym jest sposób przetwarzania oraz analizowania informacji przez półkule mózgowe, wyróżnić można dwa rodzaje pamięci:

symultaniczną,
sekwencyjną.

Poniżej omówiona zostanie pamięć symultaniczna.

Czym jest pamięć symultaniczna?

Pamięć symultaniczna związana jest z funkcjonowaniem prawej półkuli mózgu i odnosi się do mechanizmów globalnego przechowywania informacji. Taki sposób przechowywania danych umożliwia szybkie identyfikowanie bodźców, kierując się prawopółkulowym programem przez podobieństwo. Dlatego też pamięć symultaniczna nazywana jest również pamięcią globalną, całościową, prawopółkulową.

Ten rodzaj pamięci umożliwia jednostce szybkie i sprawne zapamiętywanie całych, niekiedy rozbudowanych, zestawów informacji. Ponadto pamięć symultaniczna jest ściśle zależna od przekazów przestrzennych oraz przekazów o zabarwieniu emocjonalnym.

Co mieści się w pamięci symultanicznej?

Pamięć symultaniczna umożliwia zapamiętanie m.in.:

ludzkich twarzy,
kształtów figur geometrycznych,
często przemierzanej drogi,
kolejności ułożenia przedmiotów na regale,
układu pomieszczeń w budynku,
utartych powiedzeń czy też zwrotów,
ciągów automatycznych, takich jak: nazwy dni tygodnia, nazwy miesięcy i pór roku, adresu, przedstawienie się imieniem i nazwiskiem, wierszyki, modlitwy, przeliczenie w zakresie 1-10.

Jak ćwiczyć pamięć symultaniczną?

Podczas ćwiczenia pamięci symultanicznej należy zawsze jednocześnie prezentować, a następnie jednocześnie zasłaniać elementy do zapamiętania. Ćwiczenia te powinno rozpocząć się od materiału, który dziecko zna, tzn. potrafi rozpoznać, a może i nazwać np. owoce, ubrania. Zadania należy układać w myśl zasady stopniowalności trudności. Zatem stopniowo zwiększamy liczbę elementów użytych do zadań, a także zmieniamy rodzaj materiału – przechodzimy od przedmiotów przez kolorowe obrazki konkretne, następnie czarno-białe obrazki konkretne, aż do obrazków symbolicznych.

Ćwiczenia pamięci symultanicznej należy traktować, jako wstępny etap wszystkich ćwiczeń stymulujących pamięć.

Bibliografia:

Cieszyńska J. (2011), Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska, wyd. Omega Stage Systems – Jędrzej Cieszyński, Kraków.
Cieszyńska-Rożek J. (2013), Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, wyd. Centrum Metody Krakowskiej, Kraków.
Cieszyńska J., Korendo M. (2007), Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6 roku życia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków.
Czachorowska K. (2015), Ćwiczenia pamięci, [dostęp 28.04.2023 r.], https://www.logopasja.pl/cwiczenia-pamieci-przyklady/
Krzeszewska P. (2019), Pamięć symultaniczna – co to i jak ćwiczyć?, [dostęp 28.04.2023 r.], http://logosowa.blogspot.com/2019/09/pamiec-symultaniczna-co-to-i-jak-cwiczyc.html
Pamięć symultaniczna. Pamięć sekwencyjna, (2022), [dostęp 27.04.2023 r.], https://autyzmwszkole.com/2022/03/25/pamiec-symulacyjna-pamiec-sekwencyjna/comment-page-1/#comments
Słownik Języka Polskiego, [dostęp 27.04.2023 r.], https://sjp.pwn.pl/sjp/pamiec;2497761.html

Autor: dr Małgorzata Błądek-Kolatorska