Pierwszą formą kontaktu dziecka ze światem są dźwięki, które pobudzają i prowokują reakcje ruchowe.  Zabawy z użyciem muzyki i ruchu kształtują kompetencje motoryczne dziecka. Ruch jest jednym z podstawowych założeń w pracy choreografa Rudolfa Labana. W logorytmice natomiast mówimy najczęściej o ruchu i muzyce połączonych razem. Podczas zajęć logorytmicznych muzyka stanowi sygnał i impuls do działania (ruchu, tańca, śpiewu). Uwrażliwia na docierające do nas dźwięki, uczy ich interpretacji. Muzyka, podobnie jak ruch, jest obecna w naszym życiu już w okresie płodowym.

Za pomocą działań muzyczno‑ruchowych można osiągać cele pedagogiczne, wychowawcze i terapeutyczne.

Stanowi bardzo ważny element edukacji dziecka. Rozwija wyobraźnię, estetykę, wpływa na emocjonalne aspekty naszej psychiki, stymuluje poznawczo, pobudza, aktywizuje, uspokaja, motywuje do działania. Wspomaga terapię wad postawy, kształtuje świadomość ruchową, wpływa pozytywnie na koncentrację uwagi, orientację przestrzenną. Muzyka ma wpływ nie tylko na nasz nastrój. Odpowiednio dobrana może wywołać również określone zmiany w czynnościach organizmu: zmieniać napięcie mięśniowe, przyspieszać przemianę materii, zmieniać szybkość krążenia krwi, obniżać próg wrażliwości zmysłowej, wpływać na szybkość pulsu oraz siłę mięśniową. Obecnie muzyka staje się istotnym elementem działań terapeutycznych, uzupełnieniem terapii logopedycznej (odpowiednio dobrana, jako uzupełnienie działań terapeutycznych wpływa korzystnie na rozwój mowy), sensorycznej, psychologicznej i pedagogicznej[1].

R. Laban dzielił ruch na trzy składniki: energię (siła mięśni), czas (tempo) i przestrzeń (otoczenie). Zabawy ruchowe w logorytmice są zazwyczaj powiązane z muzyką, rytmem, śpiewem.

Logorytmika podobnie jak rytmika, z której czerpie, opiera się na pracy z ciałem w rytmie muzyki. Zajęcia logorytmiczne odbywają się zazwyczaj na dywanie, czyli tam gdzie dziecko ma swobodę ruchu, gdzie jego ciało nie jest ograniczane przez krzesełko i blat stolika. Towarzyszy im muzyka, rytm, dobra zabawa oraz atmosfera wzajemnej akceptacji. Podczas zajęć logorytmicznych niejednokrotnie wyżej stawia się w hierarchii celów próby przełamania własnych lęków i trudności, niż precyzję wykonanego ruchu czy liczbę powtórzeń.

Muzyka, podobnie jak ruch, przebiega w czasie. Na muzykę składają się dźwięki głosu ludzkiego oraz różnego rodzaju instrumenty posiadające określoną głośność, czas trwania oraz sposób wykonania[2].

Stosowanie ćwiczeń agogicznych uwrażliwiających na zamianę tempa ułatwia naukę percepcji i poczucia czasu^[3].

Jednym z ważnych składowych elementów muzyki jest rytm muzyczny, o Kolejny ważny element stanowi dynamika[4], czyli natężenie dźwięku i jego stopniowanie (wzmacnianie i wyciszanie). Warto wspomnieć również o agogice[5], czyli zmianach tempa w muzyce. Nawiązując do przedstawionych informacji podkreślić należy, że podczas zajęć logorytmicznych wykorzystuje się ćwiczenia rytmizujące, agogiczne i dynamiczne, które doskonale odzwierciedlają się w ruchach ciała poprzez angażowanie mięśni, wpływanie na ich napięcie i relaksacje. W trakcie planowania zajęć logorytmicznych opartych na muzyce warto pamiętać o potrzebie kształtowanie świadomych ruchów naszego ciała. Ćwiczenia formujące świadomość ruchu polegają w znacznej mierze na stworzeniu w umyśle wyobrażenia na temat ruchu i prób jego naśladowania. Dobrze, jeśli proponowane ruchy stanowią odzwierciedlenie konkretnych czynności, które dziecko zna, które potrafi sobie wyobrazić i zaplanować np. mieszanie zupy w garnku, Bardzo istotnym elementem terapeutycznym jest uwrażliwianie na kierunek ruchu. Poruszając temat muzyki, która niejako kształtuje ruchy naszego ciała, warto wspomnieć o 20 gestach opracowanych przez Emila Jacquesa-Dalcroze, który zauważył i wykorzystał zależności między ruchem ciała i ruchem w muzyce . wkręcanie żarówek, skakanie na skakance, pranie .

W 20 gestach opracowanych przez Emila Jasquesa-Delacroze’a ukazana została zależność zachodząca pomiędzy muzyką i plastyką ruchu:

•            Barwa – różnorodność form ruchowych;

•            Forma – umiejscowienie ruchów w czasie i przestrzeni;

•            Intensywność dźwięków – dynamizm mięśni.

Zastosowanie ćwiczeń ruchowych połączonych z interpretacją muzyki ma duże znaczenie dla rozwoju wrażliwości słuchowej i muzycznej dziecka. Wykonywany ruch kształtuje świadomość ustawienia ciała w przestrzeni, planowania motorycznego oraz pracy mięśni (naprężenie i odprężenie). Ćwiczenia muzyczne formują uważność na pojawiające się bodźce, aktywizują sfery motoryczne, dzięki czemu pozytywnie wpływają na rozwijanie wyobraźni, koncentracji uwagi, pamięć oraz spostrzegawczość.

Muzyka ludowa i poważna

Istotnym elementem ćwiczeń logorytmicznych jest wykorzystanie muzyki ludowej i poważnej. Pierwsza z nich stanowi najstarszy przejaw kultury związanej z zabawą, ale i obrzędowością. Muzyka ludowa łączy śpiew z tańcem i muzyką instrumentalną[6]. Charakteryzuje się ponadto rytmicznością, dynamizmem, prostym przekazem i różnorodną możliwością interpretacji, dzięki czemu bardzo dobrze wpisuje się w nurt zajęć logorytmicznych. Wykorzystanie elementów muzyki ludowej podczas ćwiczeń stanowi doskonałą możliwość do zapoznania młodych odbiorców z dziedzictwem ich najbliższego otoczenia, kraju, ale również świata. Muzyka poważna natomiast jest bardzo dobrą okazją do ubogacania i rozwiajania sfery emocjonalnej i duchowej. Pobudza uwagę, koncentarcję, uczy rakcji na bodziec, stymuluje ruchowo i słuchowo. Warto zauważyć również, że zarówno muzyka klasyczna, jak i ludowa (w odróżnieniu od popularnych piosenek kierownych do dzieci, które znaleźć może chociażby w intrenecie) wykonywana jest na instrumentach muzycznych. Dzięki czemu wierniej odwzorowuje walory rytmiczne, dynamiczne i brzmieniowe charakterystyczne dla utworów muzycznych[7].

Metoda aktywnego słuchania Batii Strauss opiera się na łączeniu rozmaitych form aktywności taki jak taniec, gra na instrumentach, śpiew, pantomima czy drama. W związku z czym umożliwia bliższe obcowanie z utworem muzycznym, z jego rytmem, dynamiką, tempem czy barwą.

Batia Strauss - izraelska pianistka, pedagog i nauczycielka fortepianu. Jest autorką metody  aktywnego słuchania muzyki[8].

Metoda aktywnego słuchania „odczarowuje” poniekąd utwory muzyki klasycznej czy ludowej, wskazując na ich przydatność w kształceniu dzieci w żłobkach, przedszkolach i wczesnych klasach szkoły podstawowej. Metoda stworzona przez B. Struss może być z powodzeniem wykorzystywana podczas zajęć logorytmicznych. Proste ruchy wykonywane w rytm muzyki pozwalają na odbieranie utworu całym ciałem, poprzez niemal wszystkie zmysły. Aktywne słuchanie muzyki, podobnie jak logorytmika, pozwala swoim uczestnikom na twórczą improwizację, kształtując tym samym wyobraźnię i zachęcając do indywidualnej interpretacji utworu. Metoda B. Struss idzie w parze z logorytmiką również w kontekście łączenia ciała i duszy odbiorcy.

Metoda B. Strauss poprzez swoje działania sprawia, że muzyka, mimo że jest wielokrotnie słuchana, nie traci na swojej atrakcyjności, staje się bliska i rozpoznawalna.

Praca z ciałem w rytm muzyki pozwala na usprawnienie motoryki, precyzji ruchów, wpływając jednocześnie na odkrywanie piękna i estetyki utworu muzycznego.

[1] Kisiel M. (2007), Pedagogiczno-dydaktyczne aspekty wykorzystania muzyki w stymulacji rozwoju dziecka, Dąbrowa Górnicza, s. 34.