Czynność ssania u noworodków i niemowląt – transformacja i rodzaje
Z badań nad czynnością ssania i połykania, przeprowadzonych przez M. Rządzką wynika, że istotą ruchu inicjującego ssanie jest wysunięcie przez dziecko korony języka do przedsionka jamy ustnej oraz lekkie jej dociśnięcie w płaszczyźnie horyzontalno-wertykalnej, co umożliwia dziecku uzyskanie niezbędnego do przełknięcia podciśnienia. Dzięki ruchom kompresyjnym języka oraz ruchowi żuchwy ku dołowi zwiększeniu ulega ciśnienie ujemne w jamie ustnej, a możliwe jest to również dzięki uszczelnieniu, jakie dają sprawnie pracujące mięśnie policzków i warg. Zdrowy noworodek, urodzony w terminie, przystawiony do piersi ssie brodawkę sutkową wykorzystując płynnie i cyklicznie następujące po sobie ruchy kompresji oraz zassania.
Czynność ssania u noworodków i niemowląt – transformacja i rodzaje
Na czym polegają kompresja i zassanie?
Kompresja to wspomniane ruchy żuchwy wraz z językiem, które unoszą się wspólnie w ruchu doprzednim i górnym, dociskając brodawkę sutkową do podniebienia twardego. Aby doszło do zassania, potrzebne jest prawidłowe uszczelnienie jamy ustnej. Wówczas uniesiona wcześniej żuchwa opuszcza się do dołu, w kierunku dotylnym, zaś przednia część języka nadal stabilizuje brodawkę, tak aby jego środkowa część mogła obniżyć się nieco, wytwarzając niewielką przestrzeń pomiędzy podniebieniem a językiem. W tej właśnie przestrzeni powstaje ujemne podciśnienie, czyli zassanie, dzięki któremu dochodzi do wydobycia mleka z piersi matki.
Czym różnią się od siebie suckling i sucking?
Noworodki, ze względu na niewielki wymiar pionowy w jamie ustnej, mogą ssać poruszając rytmicznie językiem w przód i tył. Ruchy te pomagają dziecku wtłoczyć mleko do wnętrza jamy ustnej, przemieszczając je w kierunku gardła w celu połknięcia. Ten typ ssania, określany mianem suckling, charakterystyczny jest dla noworodków i niemowląt w wieku do ok. 6. – 9. miesiąca życia. Po pewnym czasie dochodzi do transformacji sucklingu do bardziej złożonego i wymagającego ssania typu sucking. Wówczas język stopniowo przestaje poruszać się w płaszczyźnie przednio – tylnej na rzecz dojrzalszego ruchu w płaszczyźnie góra – dół.
Czym są nutritive sucking i nonnutritive sucking?
Opisane powyżej ssanie odżywcze (NS, nutritive sucking) to triada czynności ssania, połykania mleka i oddychania, które następują po sobie cyklicznie. Jest to umiejętność trudniejsza niż jej drugi typ, czyli ssanie nieodżywcze (NNS, nonnutritive sucking), które polega na ssaniu bez przyjmowania mleka. Będzie to zatem ssanie smoczka uspokajacza, paluszków dziecka, pieluszki czy zabawki. Podczas realizowania ssania nieodżywczego dziecko oddycha przez nos i ssie np. smoczek. Przerywa oddychanie tylko na moment, by połknąć nagromadzoną w jamie ustnej ślinę.
Na podstawie:
Czajkowska M. (2021), Pozycjonowanie w terapii logopedycznej, Zabrze, s. 22-23.
Machoś M., Czajkowska M. (2020), Ssanie bez tajemnic, Zabrze, s. 18-21.
Rządzka M. (2019), Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja, Kraków, s. 76-77.
Podobne artykuły
Zobacz również
Aktualny numer Pokaż listę wydań »
