Terapie

Artykuł porusza zagadnienia związane z wczesną interwencją logopedyczną. Do tematu można podejść wielowątkowo, dlatego w tekście Czytelnik znajdzie informacje o tym, czym jest właściwie wczesna interwencja logopedyczna, omówione zostaną wskazówki jak przeprowadzać diagnozę logopedyczną małego dziecka. Powstała też część dotycząca dzieci urodzonych przedwcześnie. Treść artykułu została wzbogacona o tabele, ryciny, które mają pomóc w usystematyzowaniu wiedzy na temat rozwoju małego dziecka. »

Nauka pobierania pokarmu to złożony proces, którego początki są widoczne już w życiu płodowym. Prawidłowy przebieg systematycznie powtarzanych czynności pokarmowych, czyli jedzenia i picia, stanowi podstawę dla sprawnego działania narządu mowy. »

Temat giełkotu zajmuje niewiele miejsca w programach studiów i szkoleń logopedycznych. Zjawisko tego zaburzenia mowy w dalszym ciągu nie jest do końca poznane i nadal jest przedmiotem badań. Na przestrzeni lat wielokrotnie zajmowano się próbą scharakteryzowania giełkotu. Nadal do końca nie wiadomo, jakie cechy charakterystyczne musi zawierać jego definicja. Z tego powodu zaburzenie to stanowi w dalszym ciągu wyzwanie dla logopedów zajmujących się terapią zaburzeń płynności mowy. Danych na temat rozpowszechnienia mowy bezładnej w dalszym ciągu brakuje. Ostatnie badania wskazują, że giełkot może być znacznie bardziej rozpowszechniony od innych niepłynności mowy i może dotyczyć nawet 2,3% młodzieży i osób dorosłych1.W tej publikacji postaram się przedstawić jak najwięcej informacji dotyczących tego wciąż zagadkowego zaburzenia płynności mowy. W części teoretycznej skupimy się na opowiedzeniu o tym, czym jest giełkot, o jego diagnozie, a także na diagnozie różnicowej z innymi zaburzeniami mowy, mającymi podobną charakterystykę. Przedstawię także kroki postępowania terapeutycznego. »

Głoski [ś], [ź], [ć], [ʒ́] należą do szeregu tzw. głosek ciszących. Są jednym z trzech szeregów głosek dentalizowanych, zwanych sybilantami. W mowie dziecka pojawiają się w około 14.–20. miesiącu życia. Ze wszystkich głosek dentalizowanych to one artykułowane są najwcześniej. Charakteryzuje je niewielka liczba zniekształceń. Zaburzenia wymowy polegają głównie na zamianie głosek na ich twarde odpowiedniki lub na deformacji w postaci artykulacji międzyzębowej lub bocznej (1 Gruba J. (2009), Zeszyt ćwiczeń, część III, ś, ź, ć, dź, Multimedialny pakiet logopedyczny, wyd. Komlogo, Gliwice, s. 5.). »

W niniejszym numerze czytelnik znajdzie zbiór krzyżówek i wykreślanek, do których materiał wyrazowy opracowany jest z największą starannością. »

Ponadto w treści artykułu zaprezentowano sposoby wywoływania głoski [r] oraz etapy terapii rotacyzmu ze szczególnym zwróceniem uwagi na etap przygotowawczy. Dopełnienie tekstu stanowią karty pracy, porady, plakaty i gra. »

Pomiędzy przyswajaniem reguł języka a rozwojem myślenia zachodzi bardzo ścisła relacja. Z jednej strony rozwój językowy ma przemożne znaczenie dla rozwoju procesów myślenia, ułatwia m.in. wychwytywanie i generalizowanie reguł rządzących różnymi zjawiskami występującymi w świecie. Z drugiej strony, sprawność przebiegu procesów myślenia pozytywnie wpływa na nabywanie systemu językowego. Język otwiera nas na świat, sprawia, że możemy być jego aktywną częścią. Niestety niekiedy procesy opanowywania reguł językowych oraz procesy rozwoju myślenia są zaburzone – możemy mieć do czynienia z opóźnieniami lub nieprawidłowościami w rozwoju. Wówczas niezbędna jest systematycznie prowadzona stymulacja lub terapia, mająca za zadanie skierowanie rozwoju „na właściwe tory”. Odpowiedzią na wspomniane nieprawidłowości może być z całą pewnością terapia zorientowana na wspieranie pracy lewej półkuli mózgu – półkuli, która w dużej mierze odpowiada za odkrywanie relacji między elementami (także językowymi), za przetwarzanie reguł, za myślenie abstrakcyjne, jak również za skomplikowane operacje werbalne. Wśród ćwiczeń stymulujących lewą półkulę mózgu znajdują się m.in. ćwiczenia rozumowania przez analogię oraz ćwiczenia dostrzegania i werbalizowania relacji występujących między osobami, zwierzętami czy też pomiędzy różnego rodzaju przedmiotami i zjawiskami. »

W ostatnich latach obserwujemy wzrost liczby proponowanych sposobów wsparcia terapii i metod terapeutycznych. Wśród często wybieranych szkoleń jest kurs terapii ręki. To nowa moda czy potrzeba wynikająca z coraz szerzej obserwowanych trudności w zakresie rozwoju dzieci, ich sprawności i zdobywania nowych umiejętności? »

Wdech i wydech – co 3,3 sekundy w organizmie przebiega funkcja o fundamentalnym znaczeniu dla naszego zdrowia i życia. Codziennie w gabinetach logopedycznych obserwujemy skutki nieprawidłowego oddychania u osób dorosłych i dzieci. Jednak świadomość, jak możemy tę funkcję doskonalić, daje istotne możliwości terapeutyczne. Chociaż techniki oddechowe znane są od co najmniej 5 000 lat, to stosunkowo niedawno zaczynamy na nowo odkrywać ich wielką moc. W kulturach Wschodu od wieków oddech traktuje się jak energię życiową. Dziś ta intuicja znajduje swoje potwierdzenie w opracowaniach naukowych i jest wykorzystywana w różnych obszarach związanych ze zdrowiem człowieka. Jako specjaliści możemy i powinniśmy świadomie używać technik oddechowych w naszej codziennej praktyce. Należy jednak pamiętać o tym, że stosowanie oddechu do celów terapeutycznych bez należytej wiedzy, ukierunkowanej obserwacji w trakcie ćwiczeń, przy powielaniu często błędnych schematów, może wywołać niepożądane skutki »

Wakacyjny, specjalny numer czasopisma Strefa logopedy zawiera zbiór pięćdziesięciu bajek, czytanek i wierszy z ćwiczeniami sfery oralnej, których forma jest dostosowana do odbiorców w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Bajki logopedyczne to doskonałe wsparcie terapii oraz ciekawa pomoc dydaktyczna, warta wykorzystania w trakcie działań proflaktycznych, np. logopedycznych zajęć grupowych. »