Od początku kwietnia 2020 r. 11-letnia dziewczynka przebywa na Oddziale Hematologii Szpitala Klinicznego w Zabrzu z rozpoznaniem ostrej białaczki limfoblastycznej. Końcem kwietnia, na skutek powikłań doznała wstrząsu, po którym trafiła na oddział intensywnej terapii, gdzie przebywała przez miesiąc. Po wybudzeniu nie odzyskała świadomości. Od czerwca nadal jest leczona na Oddziale Hematologii w związku z chorobą zasadniczą. W ubiegłym tygodniu doszło do dwóch napadów padaczkowych. Zosia początkowo lizała lizaka. Teraz nie chce otworzyć ust. Karmiona jest pozajelitowo za pomocą PEG-a. Buzię otwiera podczas ziewania i gdy pojawią się silne bodźce, np. wizyta ulubionego kuzyna. Lekarze twierdzą, że Zosia nadal może być w śpiączce, stąd skierowanie do fundacji ,,Budzik''. Moje pytanie brzmi: dlaczego dziewczynka nie otwiera ust? Z czym to może być związane? Sporadycznie przełyka małą ilość śliny. Cały czas towarzyszy jej ślinotok.

Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego

Wszystkimi czynnościami życiowymi kieruje nasz ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Anatomicznie jest podzielony na różne obszary, które kierują różnymi czynnościami, czyli mamy ośrodki mowy, ośrodki kierujące ruchami oczu, ośrodki kierujące biciem serca i oddechem (pień mózgu). Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego mają bardzo różne oblicze i złożony charakter, czasami jest tak, że osoba z uszkodzeniem OUN potrafi niektóre ruchy wykonać spontanicznie.

Często możemy zobaczyć, że buzia otwiera się podczas ziewania albo pojawia się spontaniczne oblizywanie warg. Natomiast nic nie dzieje się na polecenie. Wynika to z naszej anatomii - nasz mózg ma "zakodowane" czynności automatyczne i takie, które robi jak usłyszy polecenie - np. otwórz usta.

To działanie na polecenie to tzw. praksja, krótko mówiąc zaplanowanie czynności i umiejętność "wiem, JAK TO ZROBIĆ". Tą czynnością sterują płaty czołowe we współpracy z innymi okolicami, między innymi wzgórzem – bardzo ważnym dla nas miejscem w mózgu. Przy tak rozległych uszkodzeniach ulega rozpadowi ten plan działania, a zostają czynności spontaniczne, które mogą się aktywizować pod wpływem np. emocji (wizyta ulubionego kuzyna).

Jako drugą przyczynę należy wziąć pod uwagę wzmożone napięcie mięśniowe, w zakresie układu stomatognatycznego - staw skroniowo-żuchwowy, mięsień żwacz, mięśnie nadgnykowe. Jednak bardziej skłaniałabym się w kierunku uszkodzeń centralnych. Ostatecznie można jednak wyrokować dopiero po zapoznaniu się z całą dokumentacją medyczną i wykonaniu prób diagnostycznych.

Tatiana Lewicka

neurologopeda

Autor: