Trudności w porozumiewaniu się dotykają większości, bo od 50 do 85% osób z MPD [2]. U pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym diagnozuje się najczęściej następujące zaburzenia mowy:

• dyzartrię,
• oligofazję,
• alalię,
• audiogenne zaburzenia rozwoju mowy,
• dyslalię,
• jąkanie,
• dysglosję,
• mutyzm,
• opóźniony rozwój mowy.

Do podstawowych czynników etiologicznych powodujących zaburzenia mowy w mózgowym porażeniu dziecięcym zalicza się: zaburzenia ruchowe, opóźnienie umysłowe, zaburzenia słuchu oraz czynniki psychiczne i emocjonalne [3].

W obrazie klinicznym mózgowego porażenia dziecięcego dominują dysfunkcje ruchowe. Dyzartria jako zaburzenie neuromotoryczne jest charakterystyczna dla MPD. Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym w literaturze anglojęzycznej zaliczana jest do dyzartrii rozwojowej wieku dziecięcego, inaczej określanej także dyzartrią nabytą [4]. Zaburzenia dyzartryczne (zaburzenia ruchowo-wykonawczej funkcji mowy) są zróżnicowane.

Zgodnie z klasyfikacją objawową dyzartrii F. L. Darley’a i współpracowników można wyróżnić następujące typy dyzartrii:

• dyzartrię wiotką,
• dyzartrię spastyczną,
• dyzartrię ataktyczną,
• dyzartrię hiperkinetyczną,
• dyzartrię hipokinetyczną,
• dyzartrię mieszaną [5].

Zaburzenia głosu i mowy w każdym z rodzajów dyzartrii są powiązane z zaburzeniami ruchowymi pacjenta, występującymi w poszczególnych postaciach MPD.

Proces diagnostyczno-terapeutyczny dyzartrii w mózgowym porażeniu dziecięcym jest zadaniem trudnym, ponieważ zaledwie jedna trzecia osób dotkniętych MPD i dyzartrią to nosiciele tak zwanej ,,dyzartrii izolowanej” [6]. Na obraz dyzartrii w MPD wpływają bezpośrednio objawy towarzyszące mózgowemu porażeniu dziecięcemu:

• niepełnosprawność intelektualna,
• niepełnosprawność ruchowo-posturalna,
• niepełnosprawność zmysłowa.

Na podstawie:

[1] Kraszewska A., Kośnik M., Wojtkowska M. (2020), Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym – obraz kliniczny, postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne, [w:] Krajewska-Kułak Elżbieta i in., Holistyczny wymiar współczesnej medycyny, t. 6, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, s. 513–526.

[2] Mirecka U. (2013), Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. Segmentalna i suprasegmentalna specyfika ciągu fonicznego a zrozumiałość wypowiedzi w przypadkach dyzartrii w mpd, Wydawnictwo UMCS, Lublin; Mirecka U. (2016), Wczesna interwencja logopedyczna w mózgowym porażeniu dziecięcym, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Wydawnictwo Harmonia Universalis, Gdańsk, S. 368–379.

[3] Kułakowska Z. (1997), Zaburzenia rozwoju mowy w mózgowym porażeniu dziecięcym, [w:] Mierzejewska H., Przybysz-Piwkowa M. (red.), Mózgowe porażenie dziecięce. Problemy mowy, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 25–37.

[4] Murdoch B.E., Horton S.K. (1998), Acquired and developmental dysarthria in childhood, [w:] Murdoch B.E. (red.), Dysarthria: A Physiological Approach to Assessment and Treatment, Wydawnictwo Stanley Thornes, Cheltenham UK, s. 373–420; Love R. J. (2000), Childhood Motor Speech Disability, Wydawnictwo Allyn & Bacon, Boston.

[5] Mirecka U. (2008), Standard postępowania logopedycznego w przypadku dyzartrii, [w:] Logopedia, t. 37, s. 235–242; Darley F.L. (1978), Differential diagnosis of acquired motor speech disorders, [w:] Darley F.L., Spriestersbach D.C. (red.), Diagnostic Methods in Speech Patology, Wydawnictwo Harper & Row, New York, s. 37–60.

[6] Grabias S. (2012), Teoria zaburzeń mowy. Perspektywa badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] Grabias S., Kurkowski M. (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 15–71.