Udar występuje, gdy w mózgu dochodzi do pęknięcia głównego naczynia tętniczego   i zaczyna ono krwawić, lub gdy zostaje zablokowany dopływ krwi do mózgu. Wyróżnia się dwa rodzaje udarów: krwotoczny oraz niedokrwienny (diagnozowany u większości pacjentów).

            W przypadku wystąpienia udaru mózgu bardzo istotny jest czas upływający od pojawienia się objawów i postawienia rozpoznania do wdrożenia leczenia. Im wcześniej pacjent trafi na oddział udarowy i otrzyma niezbędną pomoc, tym ma większą szansę na zapobiegnięcie groźnym dla życia następstwom i niepełnosprawności.

            Udar niedokrwienny wywołany jest niedrożnością naczyń krwionośnych w mózgu powstałych w wyniku zablokowania tętnicy doprowadzającej krew do mózgu. Blokada może być spowodowana zakrzepem krwi lub miażdżycą. Udar krwotoczny ma miejsce wtedy, gdy dochodzi do krwawienia z pękniętego naczynia wewnątrzmózgowego – w większości przypadków spowodowanego nadciśnieniem tętniczym. Innymi, istotnymi przyczynami występowania udaru mózgu mogą być: choroby serca, cukrzyca, leczenie przeciwzakrzepowe, pęknięcie tętniaka, nadwaga i otyłość, niezdrowa dieta (bogata               w tłuszcze nasycone, cholesterol, sól), brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu (podnosi ciśnienie krwi) czy stosowanie niektórych leków i substancji psychoaktywnych.

            Charakterystycznymi objawami udaru mózgu są:

- zaburzenia czucia lub drętwienie (zwykle po jednej stronie ciała),

- porażenie mięśni twarzy (najczęściej opadający kącik ust),

- problemy z mową – wypowiadaniem się i rozumieniem słów (afazja),

- zawroty i silny ból głowy (połączone z utratą równowagi),

- problemy z widzeniem,

- trudności w poruszaniu się,

- zaburzenia świadomości (łącznie z jej utratą).

Udar mózgu jest drugą przyczyną występowania zgonów na świecie. Najbardziej dokuczliwym i bolesnym skutkiem udaru jest niepełnosprawność ruchowa. Niezbędna w tym przypadku jest kompleksowa rehabilitacja. Według statystyk ok. 80% udarów mózgu towarzyszą zaburzenia komunikacji pod postacią afazji lub dyzartrii (za: Matulkiewicz A., Mowa w starciu z udarem, [w:] Blisko Zdrowia, nr 3/ 2013). Celem terapii logopedycznej pacjenta po udarze jest odbudowanie jego sprawności w posługiwaniu się mową.