Kiedy i czy warto zastosować wibrator logopedyczny w terapii rotacyzmu?
Wśród logopedów opinie na temat stosowania wibratora logopedycznego są podzielone. Niektórzy sięgają po to narzędzie bardzo chętnie. Inni używają go w ostateczności. Wibrator logopedyczny najczęściej jest stosowany do stymulacji wibracji języka podczas wywoływania głoski [r]. Rodzaj wibratora, który, moim zdaniem, się sprawdza podczas pracy nad artykulacją głoski [r] to tzw. rerek. Jest to narzędzie składające się z trzonu, którego amplituda wynosi 0,6 cm, oraz miękkiej lub twardej łopatki/ łyżeczki z tworzywa. Zasilane jest baterią 1,5 Volt. Jest skutecznym źródłem rezonansu mechanicznego, dzięki któremu można wywoływać bierne wibracje języka i wywoływać prawidłową artykulację głoski [r].
Kiedy i czy warto zastosować wibrator logopedyczny w terapii rotacyzmu?
Zanim zastosujemy „rerka” warto pamiętać o kilku ważnych zasadach. Zastosowanie narzędzia powinna poprzedzić specjalistyczna diagnoza stanu anatomiczno-czynnościowego języka, a także wrażliwości oralnej. Język, który ma być stymulowany wibratorem, powinien być spionizowany. Nie stosujemy „rerka”, ani innego narzędzia w celu podtrzymania języka przy górnym wałku dziąsłowym. Jeśli po ok. 30 sekundach wprawiania w drgania język opada niemalże bezwiednie na dno jamy ustnej, jest to jasny sygnał, że nie jest wystarczająco spionizowany. W takim przypadku należy wrócić do etapu ćwiczeń języka i jego pionizacji. Następnie można ponownie spróbować wspomóc się wibratorem. Do ćwiczeń pionizujących język wracamy również wtedy, gdy obserwujemy zaleganie języka na łopatce wibratora podczas jego pracy pod uniesionym językiem.
Zadaniem urządzenia jest wprawienie w ruch spionizowanego języka. Dlatego po zaobserwowaniu samoistnego przedłużenia drgań można stosować rzadsze wibracje lub zaprzestać stosowania wibratora. Istotnym jest również, aby podczas pracy wibratora pacjent wykazywał aktywność foniczną (np. wypowiadał [ḍ]).
Warto pamiętać, by w czasie pobudzania wibratorem logopedycznym pacjent utrzymywał język w pozycji wertykalno-horyzontalnej (szeroko), bez napinania apexu i bez siłowania się z nasadą wibratora. Łyżeczkę/ szpatułkę wibratora należy przykładać pod czubkiem języka (w linii środkowej, by nie pobudzać do drgań boków języka). Stymulacja powinna nie być zbyt silna.
Wsparcie wibratora po krótkiej chwili wycofujemy, a pacjenta zachęcamy do samodzielnego utrzymania drgania na czubku języka. Podsumowując, wibrator logopedyczny może być pomocny w terapii rotacyzmu. Jednak w celu wywołania wymowy głoski [r] stosuje się go tylko i wyłącznie, gdy język pacjenta wykazuje odpowiednią sprawność.