Werbalne komunikaty osób chorych na schizofrenię najczęściej stanowią podstawę do stwierdzenia zaburzeń myślenia, dzwiaczności czy ich nielogiczności. Umiejętność pomiaru patologii językowej w schizofrenii ma istotne znaczenie – stąd poniżej przedstawienie definicji schizofazji.

Schizofazja - czym jest i jak ją zdiagnozować

Jak definiowana jest schizofazja?

W literaturze naukowej można spotkać dwa sposoby definiowania schizofazji. Pierwszy formułowany jest w odniesieniu do praktyki klinicznej w psychiatrii, w którym schizofazja to kompleks zaburzeń językowych w przebiegu schizofrenii wyrażających się zbaczaniem wypowiedzi i ubóstwem jej treści. Drugi sposób odnosi się do analizy danych lingwistycznych, gdzie schizofazja to zaburzenie mowy charakteryzujące się zanikaniem spójności wypowiedzi, jej dezintegracją na poziomie pragmatycznym, semantycznym i gramatycznym. W przeważającej liczbie przypadków schizofazję należy rozumieć jako utratę funkcji komunikacyjnej języka, występującą w przebiegu schizofrenii. Powyższe definicje wzajemnie się uzupełniają. Pierwsza z nich jest definicją przyczynową, natomiast druga objawową względnie niezależną od etiologii.

Czy schizofazja występuje tylko u chorych na schizofrenię?

Istnieje możliwość występowania zaburzeń schizofatycznych także u ludzi niecierpiących na schizofrenię, na przykład u osób nadużywających substancji psychoaktywnych lub pozostających pod wpływem bardzo silnego stresu.

Jak przedstawia się mowa osoby ze schizofazją?

Zaburzenia mowy o typie schizofazji należy podzielić, ze względu na czas ujawnienia się choroby na te, które pojawiają się u dzieci i te występujące u młodzieży i osób dorosłych. W przypadku dzieci dochodzi do zaburzeń neurorozwojowych, blokujących prawidłowy rozwój mózgu i kształtowanie się kompetencji związanych z mową. U młodych ludzi i dorosłych można zaobserwować rozpad kompetencji, przejawiający się zanikiem spójności wypowiedzi oraz błędną interpretacją rzeczywistości. Tylko te zaburzenia określa się jako schizofazję.

Na jakiej podstawie można zdiagnozować schizofazję?

W ocenie klinicznej schizofazji najczęściej wykorzystywana jest Skala do Oceny Myślenia, Języka i Komunikacji (TLC). W ocenie występowania schizofazji pomocna będzie Krótka Skala Oceny Schizofazji (KSOS). Do zdiagnozowania schizofazji niezbędna jest konsultacja neuropsychiatryczna, która ma na celu potwierdzenie psychogennego charakteru zaburzeń mowy. Terapia logopedyczna jest możliwa dopiero po wyjściu z ostrych stanów psychotycznych i odbywa się w ścisłej współpracy z lekarzem psychiatrą.

Na podstawie:

Woźniak T. (2015), Schizofazja. Zasady postępowania logopedycznego, [w:] Grabias S., Panasiuk J., Woźniak T. (red.), Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

autorka: Paulina Grzebalska