Wypowiedzi dzieci mogą przybierać bardzo różne formy w zależności od sytuacji stworzonej przez prowadzącego. W momencie przejścia do etapu utrwalania wymowy głoski w mowie zmieniają się oczekiwania terapeuty względem dziecka. Do tej pory logopeda oczekiwał powtarzania: ruchów aparatu mowy, ćwiczeń usprawniających, głoski w izolacji, pojedynczych sylab lub wyrazów. Mimo otwartej postawy terapeuty i jego chęci nawiązania relacji komunikacyjnej rzadko zależało logopedzie na spontanicznej wypowiedzi dziecka. Wszak na wczesnych etapach terapii wymowy podopieczny nie jest w stanie stosować zdobytych umiejętności w toku samodzielnej mowy. Etap utrwalania głosek w mowie w znacznie większym stopniu angażuje dziecko do samodzielnej, niekierowanej aktywności werbalnej. Czy to jest dla dziecka bardziej komfortowa sytuacja? Nie zawsze. Z różnych względów uczeń może unikać dłuższych spontanicznych wypowiedzi. Dlaczego?
Głoska [c] należy do grupy tzw. głosek szeregu syczącego. W szerszej perspektywie jest jedną z głosek tzw. trzech szeregów logopedycznych (ciszący, syczący, szumiący 1 ). Zalicza się do głosek dentalizowanych, a precyzyjniej – (za)zębowych. Zdaniem większości badaczy ontogenezy mowy dziecka [c] powinna pojawić się w repertuarze dźwięków mowy do czwartych urodzin, utrwalić zaś do końca trwania wyróżnionego przez Leona Kaczmarka okresu swoistej mowy dziecięcej 2 , czyli do ukończenia siedmiu lat 3 .
Cel: Utrwalenie wymowy głosek tzw. szeregu szumiącego. Utrwalenie znajomości mnożenia w zakresie do 100.Polecenie: Wykonaj za pomocą obrazkowej „tabliczki mnożenia” obliczenia i zapisz odpowiedzi – nazwy przedmiotów na obrazku. Znajdź obrazek odpowiadający wynikowi.
Cel: Utrwalanie wymowy głosek [ž] i [č] w wyrażeniach.Odszyfruj dwuwyrazowe hasła. Zapisz litery przypisane do kolorów kolejnych koralików. Odczytaj głośno powstałe wyrażenia.
Po okresie wywoływania głosek szeregu szumiącego i nauki ich artykulacji na poziomie powtórzeń elementów systemu językowego (sylab, wyrazów, zdań) czas na etap wprowadzenia nowych dźwięków do mowy spontanicznej. Utrwalenie zdobytej umiejętności wymaga wielu powtórzeń, konsekwencji i systematyczności w działaniu. Logopeda potrzebuje zatem urozmaiconego bogatego materiału dydaktycznego, który pozwoli na zainicjowanie mowy dziecka – od pojedynczych spontanicznych zdań, po długie wypowiedzi. Uczymy się tego, co nas ciekawi, wciąga i wydaje się być potrzebne. Zaproponowane w tej publikacji karty pracy pomogą wzbudzić ciekawość dziecka, zaangażują je do wykonywania ćwiczeń i poszerzą jego wiedzę nie tylko o znajomość głosek. Praca nad wprowadzeniem nawyku realizacji „szumków” w mowie może być przyjemna, skuteczna i ciekawa, zarówno dla małego pacjenta, jak i terapeuty mowy.
Cel: Utrwalanie wymowy głosek szumiących w zdaniach prostych.1. Obejrzyj uważnie ilustracje.2. Powtórz lub przeczytaj zdania przy każdym obrazku.3. Zdecyduj, czy informacje o obrazku w zdaniach to prawda czy fałsz. Zaznacz odpowiednie pole.
Cel: Utrwalanie wymowy głosek szeregu szumiącego w zdaniach prostych.1. Przyjrzyj się uważnie obrazkom. Powiedz o każdym z nich jedno zdanie. Jeśli potrafisz, to zapisz je.
Cel: Utrwalanie wymowy głosek szumiących w zdaniu prostym.1. Wytnij elementy obrazków i zdania w ramkach.2. Ułóż trzyelementowe puzzle.3. Przeczytaj lub powtórz zdania. Dopasuj je do obrazków.
Cel: Utrwalanie wymowy wyrażeń z głoskami [č] i [ǯ] oraz [ž] i [ǯ].1. Znajdź na obrazku wymienione zwierzęta. Powtórz zwroty. Zapisz liczbę odnalezionych zwierząt.2. Pokoloruj tajemniczą dżunglę.
Cel: Utrwalanie wymowy głosek [č] i [ǯ] w wyrazach i wyrażeniach.1. Rozwiąż krzyżówkę. Na szaro zaznaczone są miejsca, w których należy wpisać „dż” lub „cz”. Odczytaj hasło.2. Pokoloruj obrazek, który pasuje do hasła.
Cel: Utrwalanie wymowy głosek [ž] i [č] w wyrażeniach.1. Przeczytaj lub powtórz wyrażenia zapisane pod obrazkami.2. Wytnij fragmenty. Dopasuj i doklej je do reszty obrazka.
Cel: Utrwalanie wymowy głosek szumiących w wyrazach ze zbitką spółgłoskową [šč].
© Wydawnictwo Wiedza i Praktyka
Czy chcesz otrzymywać powiadomienia o zmianach prawnych, webinariach i promocjach?
Wyrażając zgodę na otrzymywanie powyższych powiadomień, oświadczam iż zapoznałem/am się z Regulaminem usługi i zgadzam się na stosowanie jego postanowień.