Przyczyną wystąpienia dyzartrii mogą być uszkodzenia struktur mózgu lub układu nerwowego powodujące zaburzenia czynności aparatu ruchowego mowy. Dyzartria może być wynikiem choroby dotykającej osoby starszej np. choroby Parkinsona lub być spowodowana  urazem głowy, zwiększonym ciśnieniem śródczaszkowym oraz nowotworami ośrodkowego układu nerwowego.

W wyniku uszkodzenia części mózgu chory traci zdolność mówienia i/lub rozumienia. Podłożem dla tej choroby są wylewy i udary, których ryzyko wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem.

Jest to choroba neurodegeneracyjna, a przyczyną może być zarówno podłoże genetyczne, jak naturalny proces starzenia się organizmu. Otępienie starcze objawia się narastającym upośledzeniem funkcji takich jak: pamięć, myślenie, orientacja w czasie i przestrzeni, liczenie, rozpoznawanie osób. Zmiany następują również na tle emocjonalno-osobowościowym.

Podczas wypowiadania się zaobserwować można:

• zaburzenia nazywania (problemem są zwłaszcza rzeczowniki, które zastępowane są omówieniami),
• następuje spowolnienie mowy (dłuższe pauzy),
• pojawiają się agramatyzmy,
• problemy z czytaniem i pisaniem (może nawet dojść do agrafii i aleksji),
• zdarzają się też problemy z rozumieniem mowy.

Ponadto mowa osób będących w podeszłym wieku może być niewyraźna na skutek braków w uzębieniu lub dyskomfortu związanego z noszeniem protezy.

Jak spowalniać konsekwencje zmian w jakości funkcjonowania językowego grożącym nam u schyłku życia?

Oprócz prowadzenia zdrowego trybu życia (m.in. dieta, aktywność fizyczna) warto wykonywać zadania wymagające wysiłku intelektualnego, szczególnie językowe typu:

• rozwiązywanie krzyżówek, łamigłówek i sudoku
• czytanie książek
• granie w warcaby, szachy, karty, gry planszowe

Na podstawie: ptnzs.org.pl/audiofonologia/AUDIOFONOLOGIA_TOM_XVI_2000/art7.pdf (dostęp dn. 22.09.2022)