Gdy trafia do naszej placówki uczeń z orzeczeniem z Poradni PP z zaleceniem zajęć logopedycznych, wiemy zazwyczaj że takie dziecko musi być objęte terapią. Naszym zadaniem jest zorganizować terapię uczniom, których wada wymowy w istotny sposób wpływa lub może wpłynąć na naukę czytania i pisania.

W zasadzie tymi badaniami powinien już zająć się wychowawca, nauczyciel, lekarz rodzinny – każdy, kto ma kontakt z dzieckiem. Przesiewy są zadaniem wszystkich pedagogów, ale to do nas, logopedów należy zapoznanie ww osób z zasadami przeprowadzania szybkich, wstępnych badań.

Co podczas przesiewów jest badane?

• Orientacyjnie sprawdzamy słuch mowny i fonemowy
• Oceniamy sprawność artykulatorów
• Płynność mowy
• Badanie nadawania i rozumienia mowy
• Badanie funkcji bazowych (połykanie, oddychanie)
• Ocena budowy aparatu mowy (zgryz, wędzidełko podjęzykowe, podniebienie)

W razie potrzeby logopeda kieruje dziecko na dodatkowe badania specjalistyczne (laryngologiczne, ortodontyczne, foniatryczne, psychologiczne).

Przesiew powinno się skonstruować tak, by test dla jednego dziecka nie zajmował dłużej niż 5 minut. To daje wstęp do diagnozy w dużej grupie dzieci.

Na rynku publikacji fachowych, znajdziemy testy, karty, analizy Michalak-Widery, Rocławskiego, Gruby, Pluty-Wojciechowskiej. Warto jednak do naszej przesiewówki podejść autorsko w oparciu o własny warsztat pracy i praktykę. Osobiście zalecam każdemu „ubranie” badania w zabawę, by dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym swobodnie pokazały swoje możliwości.

Ja zaczynam od usadzenia dzieci w kole i wymyślam zabawę np. w magiczne pudełko. Każde z dzieci losuje swoje zadania, które stara się wykonać/zaprezentować. Na jednej kartce, dla jednego dziecka znajduje się komplet/zestaw badający funkcje bazowe, słuch fonemowy, kinestezję artykulacyjną, analizę i syntezę wzrokową. Każde z dzieci ma chwilkę na przygotowanie się i rozpoczynamy „Talent show”. Są brawa i dużo śmiechu!

Cudowną zabawą jest zabawa w lustro. Pokazuję każdemu dziecku ruch warg, języka etc. i bacznie obserwuję czy dziecko jest w stanie te przykłady powtórzyć. Dodatkowo obserwuję lateralizację (możemy wykorzystać test Piageta).

Niektóre wady są widoczne gołym okiem. Nawet nie będąc specjalistą, możemy zauważyć przodozgryz czy wysłuchać rotacyzm. Niektóre jednak wymagają rzetelnej oceny fachowca. Dzieci, u których zalecamy terapię, możemy bardziej szczegółowo zbadać i zdiagnozować podczas spotkań indywidualnych lub w małej grupie. Warto wówczas poświęcić nieco czasu i porozmawiać z rodzicami o problemach, które naszym zdaniem wymagają pracy.

Warto po badaniu przesiewowym zrobić notatki (jeśli rodzice wyrażą zgodę – nagrać dziecko lub wykonać dokumentację zdjęciową). Warto polecić dzieciom założenie zeszytu, w którym będą gromadzić zadania wykonywane podczas terapii i zadania do ćwiczeń z opiekunem/rodzicem.