Opinia logopedyczna dotycząca stanu rozwoju mowy, języka i komunikacji dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD - ang. autism spectrum disorder) powinna być poprzedzona rzetelną oceną funkcjonalną stanu mowy podopiecznego.

Wskazuje to na konieczność ścisłej współpracy z rodzicami dziecka i, jeśli możliwe, konsultacji z innymi specjalistami (np. wchodzącymi w skład zespołu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, powołanego w placówce oświatowej na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego). Ważne, aby logopeda tworzący dokument, pamiętał o holistycznym spojrzeniu na pacjenta, ale bez wychodzenia poza zakres swoich kompetencji zawodowych.

Opinia logopedyczna dla pacjenta ze spektrum autyzmu

Treść opinii logopedycznej dotyczącej dziecka ze spektrum autyzmu

W zależności od charakterystyki i złożoności zaburzeń mowy i komunikacji, uwzględniając występowanie zaburzeń (np. niepełnosprawności intelektualnej) lub/i chorób współwystępujących z ASD, treść opinii logopedycznej będzie skupiać się na różnych aspektach.

Logopeda, tworząc dokument, zwróci uwagę między innymi na:

bazowe umiejętności komunikacyjne - inicjowanie wspólnego pola uwagi przez dziecko, reakcję dziecka na bodziec, podtrzymywanie przez nie kontaktu, umiejętność naśladowania, kontakt wzrokowy, gest wskazywania palcem, intencjonalność wyrażoną w komunikacji;
reakcję na imię;
komunikację funkcjonalną - w tym echolalie (bezpośrednie czy odroczone; jaką pełnią funkcję?), efektywność użycia komunikatów, a tym samym sprawczość i decyzyjność pacjenta;
mowę - pod względem ilościowym (zakres słownika czynnego dziecka), frekwencyjność komunikatów słownych; pod względem jakościowym (artykulacja, budowanie zdań gramatycznie poprawnych, logicznych);
rozumienie mowy (w tym metafor, związków frazeologicznych; słownik bierny);
rozumienie relacji przyczynowo-skutkowych;
rozumienie i określanie relacji przestrzennych, zachowanie chronologii zdarzeń w wypowiedziach;
umiejętność zadawania pytań;
dostosowanie stylu wypowiedzi do rozmówcy;
komunikację niewerbalną (gestykulacja, mimika), prozodię - ekspresja i rozumienie w kontekście sytuacji komunikacyjnej.

Dodatkowe informacje - co warto zawrzeć w opinii logopedycznej pacjenta ze spektrum autyzmu?

Opinie logopedyczne sporządzane są w różnym celu, m.in.

do przedłożenia w sądzie czy poradni psychologiczno-pedagogicznej,
informacyjnie dla rodzica (np. po przygotowaniu przez zespół pomocy psychologiczno-pedagogicznej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka i ocenie efektywności terapii).

W związku z tym często w opiniach logopedów znajdują się dodatkowe informacje ważne dla adresata dokumentu:

wymiar i forma terapii,
systematyczność spotkań,
informacje dotyczące współpracy z rodzicami czy wprowadzanej komunikacji wspomagającej lub alternatywnej.

Ponadto załączane są plany terapii logopedycznej i zalecenia dla pacjenta.

Autor: Renata Bronisz

Autor: Renata Bronisz

Ukończyła dwustopniowe studia na kierunku „Logopedia z audiologią” na UMCS w Lublinie zdobywając tytuł magistra, a także studia podyplomowe na kierunku „Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną – oligofrenopedagogika” na UNS w Łodzi. Doświadczenie zawodowe w dużej mierze zdobywała w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ukończyła liczne szkolenia i kursy doskonalące, w tym kurs bazowy terapii behawioralnej, PECS, szkolenia z systemu Makaton (trzeci poziom), Metody Krakowskiej, kinezjotapingu logopedycznego.